Roma İmparatorluğu döneminde Paflagonya olarak adlandırılan Safranbolu, tarihi boyunca birçok medeniyeti topraklarında ağırlamıştır. Bilinen tarihi 5000 yıl öncesine kadar uzanan Safranbolu; Hititler'den Persler'e, Romalılar'dan Osmanlılar'a kadar bir çok uygarlığa mesken olmuştur. 

İpek Ticaret Yolu’nun Safranbolu’dan geçmesi yörenin ticaret, üretim ve geleneksel el sanatları bakımından ekonomisini geliştirmiş, sosyal hayatını zenginleştirmiştir.

Kent, tarihinin en üstün kültürel ve ekonomik zirvesine Osmanlı İmparatorluğu döneminde ulaşır. Tarih 17. yüzyıla doğru ilerlediğinde ise İstanbul-Sinop karayolu üzerinde yer almasından dolayı büyük bir gelişme kaydeder ve büyük kervanların konakladığı, yüzlerce konağa sahip bir yerleşim noktası haline gelir. 

Osmanlı İmparatorluğu’nun çökmesi ve cumhuriyetin kurulması ile birlikte Karabük’e Türkiye’nin en büyük demir çelik fabrikası açılır, bölgede tarımla, ticaretle uğraşan birçok kişi bu fabrikada çalışmaya başlar. Böylece Safranbolu gün geçtikçe ihtişamını kaybeder. Ancak kaderi 1976 yılında Süha Arın tarafından çekilen ‘Safranbolu’da Zaman’ isimli belgeselden sonra yeniden değişir ve hareketlenmeye başlar.

Şehirde bulunan yaklaşık 2.000 geleneksel yapının yarıdan fazlası tescil edilmiş ve yasal koruma altına alınmıştır.

UNESCO tarafından 1994'te Dünya Miras Listesi'ne alınan Safranbolu, Türkiye'de bulunan yaklaşık 50.000 korunması gerekli kültür ve tabiat varlığının 1.125'ini barındırır. Bu nedenle, Müze Kent durumundadır.

​